[REHBER+UEFI] Archlinux KURULUMU Resimli Anlatım 2021

Selam değerli Coderatör takipçileri. Bu makalemizde archlinux kurulumunu  UEFI sistemler için adım adım anlatacağım. Ben tabi Qemu üzerinden kurulumu anlatacağım. Bazı noktalarda yaptığım her şeyi birebir yapmayacağız tabiki de. Bazı noktalarda kendi değişkenlerinizi kullanacaksanız. Neyse lafı uzatmadan archlinux kurulumuna geçelim.

Archlinux kurulumu için öncelikle gerekenler:
8GB USB Bellek
32GB Boş Disk Alanı
Archlinux iso dosyası
Herhangi bir bilgisayar (eski/yeni farketmez)

Archlinux kurulum öncesi tüm verilerinizi yedekleyiniz. Kurulum esnasında yapabileceğiniz bazı yanlışlardan coderator.net sorumlu değildir.

 

1)ORTAMIN HAZIRLANMASI

Buradan son sürüm iso dosyasını indiriyoruz.

 

2)Windows kullanıcıları için:

a) Öncelikle Rufus adlı programı buradan yüklüyoruz.

b) Programı açalım. Bizi böyle bir menü karşılayacaktır. Sizde güncelleştirme ile ilgili bir uyarı gelebilir. Aldırış etmeden devam ediyoruz.

1 yazan kısma basıp flaşı seçiyoruz

2 yazan kısıma basıp iso dosyasını seçiyoruz.

3 yazan kısıma basıyoruz.

4 Gelen uyarıdan dd modunu seçiyoruz.

5 Herşey tamam ise gelen uyarılara evet deyip flaşa yazma işlemine başlıyoruz.

 

3)Linux kullanıcıları için:

Sisteminizde kullandığınız terminal programını açınız. Ve şu komutu kendinize göre yazınız

sudo dd if=$HOME/isodosyasının/bulunduğukonum.iso of=/dev/sdX bs=4M status=progress oflag=sync

( /isodosyasının/bulunduğukonum.iso yerine iso dosyası nerede ise onu yazınız. ) Misal;

sudo dd if=$HOME/İndirilenler/archlinux-2020.07.01-x86_64.iso …. gibi gibi

/dev/sdX yerine’de;

Sisteminizde kullandığınız terminal programını açınız. Ve şu komutu yazınız

lsblk -f

Şu tarz bir çıktı alacaksınız. Hangisi benim flaşım diyorsanız SIZE sütununda USB’nizin GB’ına göre arama yapabilirsiniz. Benim USB Belleğim burada 16GiB imiş misal. Yani ben bu komutu şöyle yazmalıyım;

sudo dd if=$HOME/İndirilenler/archlinux-2020.07.01-x86_64.iso of=/dev/sdb bs=4M status=progress oflag=sync

 

4)Bütün bu işlemler sonrası flaşınız hazır durumdadır;

UEFI BIOS kullanıyorsanız Secure Boot özelliğini deaktif ediniz. Bunu kapatmak için sisteminizde BIOS’a girme tuşuna basınız. (Genelde DEL tuşudur.)

Boot Options > Secure Boot’u veya System Configuration > Secure Boot’u kapatınız.

Sonrasında bilgisayarınızı kapatıp boot menüsüne giriniz. (Genelde ESC F12’ten bir tanesidir.) Ardından flaş belleğinizi seçin.

 

5)KURULUMA BAŞLANGIÇ

(Sizi buna benzer bir ekran karşılayacaktır. Enter’a basarak kurulum ekranına giriş yapıyoruz. Bir tür komut satırına düşeceğiz.)

 

6)Önce klavyemizi türkçeye çevirelim ki yazacağımız komutları rahat rahat yazabilelim.

Türkçe F klavye için;

loadkeys trf

Türkçe Q klavye için;

loadkeys trq

yazıyoruz. Klavye ayarınızın değişip değişmediğini test etmek için ( ğ , ü , ş , ö , ç ) gibi karakterlere bastığınızda aynı şekilde ekranda görünür olması lazımdır.

 

7)WiFi üzerinden yapacaksanız komut satırına;

(Eğerki ev interneti ile kurulum yapacaksanız bu adımı atlayınız.)

iwctl

yazıyoruz. Yeşil renkte [iwd]# yazısı belirecektir.

Ardından şu komutu yazıp cihazımızın adını öğreniyoruz.

device list

Şimdi ise öğrendiğimiz cihaz adını kullanarak bağlanacağımız wifi ağının adını öğrenelim  (1)(2)

station wlan0 get-networks

Bu adımımızda ise ağımıza bağlanıyoruz. Passphrase kısmına bağlanacağınız ağın şifresini girin. (3)(4)

station wlan0 connect <Bağlanacağınız Cihazın Adı>

 

8)İnternete bağlı olup olmadığımızı test edelim. Bunun için;

ping -c 3 google.com

komutunu giriyoruz. Program bu tür çıktılar basacaktır. Eğer basıyorsa internet bağlantınız var demektir.

 

9)Şimdi sıra geldi diskleri düzenleme işine.

Sıfırdan (tüm diski silmek istiyorsanız) kurulum yapacaksanız aynen anlattığım gibi yapın.
(Eğer dual-boot yapacaksanız bu işlemleri ayırdığınız bir bölüme yapın. Yani b adımına geçin)

a)Diskimizi biçimlendirelim.

cfdisk /dev/<devicename>

yazıyoruz. Eğer kurulum yapmak istediğiniz diski tam bilmiyorsanız lsblk yazarak diskinizin sistemdeki adını alabilirsiniz. (örnek: /dev/sda ise cfdisk /dev/sda)

NOT: Ayrıca sıfırdan kurulum yapacaksanız cfdisk -z /dev/<devicename> yazmanızı ve ardından GPT seçmenizi tavsiye ederim. Bu işlem <devicename> ile belirteceğimiz diski komple sıfırlar.

Çıkan ekrandan GPT seçiyoruz.

b) Partisyonlarımızı hazırlayalım

Ve gördüğünüz üzere 32GiB bir alanımız var. Burdan new seçeneğini seçip 512MiB disk bölümü oluşturuyoruz.

NOT:Eğerki sıfırdan kurulum yapmayacaksanız ve aşağıdaki resimlerdeki yerlerde birden fazla bölüm var ise free space ile aynen devam ediniz.

TYPE olarak en üste çıkıp EFI seçiyoruz.

16GiB’lik yeni bölüm oluşturalım. Burası ev (/home) dizinimiz olacak.  Benim tavsiyem linux’a ayırdığınız diskin miktarı 100GiB ve üstü ise bu alanın %70’lik miktarını home’a bırakın. Misal 100GiB ayırdıysanız 70GiB home, 30GiB root şeklinde. Ve burada önemli belgelerimiz duracak. Benim alanım kısıtlı olduğu için örnek olarak 16GiB açacağım

Son adım olarak en altta ne kadar alan kaldı ise onun ile bir partition açın. Ve write seçeneğini seçip yes yazarak ilerleyin.

Quit seçeneğini seçerek bu uygulamadan çıkalım.

 

10)Şimdi partisyonlarımızı gerekli dosya sistemleri ile biçimlendirelim.

(Buradaki X yazan yere kendi diskinizin adını yazınız. Yukarıda sda ile işlem yaptığım için sda ile komutları yazdım. Ayrıca disk numaralarınızdan emin değilseniz fdisk -l yazarak oluşturduğunuz diskleri görebilirsiniz.)

Efi system partition için; (Sizde değişiklik gösterebilir)

mkfs.vfat /dev/sdX1

Home için ; (Sizde değişiklik gösterebilir)

mkfs.ext4 /dev/sdX2

Root için ; (Sizde değişiklik gösterebilir)

mkfs.ext4 /dev/sdX3

 

11)Şimdi partitionlarımızı bağlayalım.

mount /dev/sdX3 /mnt

mkdir /mnt/boot

mkdir /mnt/home

mount /dev/sdX1 /mnt/boot

mount /dev/sdX2 /mnt/home

 

12)Şimdi ise temel paketlerimizi şu komut ile kuralım.

pacstrap /mnt base base-devel linux linux-lts nano linux-firmware linux-headers linux-lts-headers dkms

Gelen seçenekleri enterladığımızda böyle bir soru soracak bize;

“Y” yazıp paketlerin kurulmasını bekliyoruz.

 

13)Şu komut ile disk yapılandırmamızı sistemimize kaydedelim.

genfstab -U /mnt >> /mnt/etc/fstab

 

14)Şimdi sistemimizi yapılandırmak için sistemimizin içine şu komutla girelim.

arch-chroot /mnt /bin/bash

 

15)Sistemimizde zaman dilimini ayarlayalım.

ln -sf /usr/share/zoneinfo/Europe/Istanbul /etc/localtime

 

16)Sistemimizde konumumuzu ayarlayalım.

nano /etc/locale.gen

yazıyoruz ve aşağı inip tr_TR ile başlayanların başındaki “#” işaretini siliyoruz. Şu şekilde;

Ardından

locale-gen

komutunu yazarak bu ayarı onaylıyoruz.

 

17)Dil seçeneğini ilgili yere yazdırıyoruz.

tee <<'EOF' /etc/locale.conf
LANG=tr_TR.UTF-8
LC_COLLATE=C
EOF

yazıyoruz.

 

18)Konsol dilini kaydediyoruz.

echo "KEYMAP=trq" > /etc/vconsole.conf

yazıyoruz.

 

19)Kendimize hostname ayarlıyoruz.

echo "istediğinizad" > /etc/hostname

yazıyoruz.

 

20)Ağlara kullanıcımızı kaydediyoruz.

nano /etc/hosts

İçine bir önceki adımda yazmış olduğumuz istediğinizad değişkenini kaydediyoruz;

127.0.0.1        localhost
::1              localhost
127.0.1.1        istediğinizad.localdomain    istediğinizad

yazıyoruz.

Ardından CTRL+S ile kaydedip F2 ile çıkıyoruz.

 

21)Linux çekirdeğimizi derleyip toplama vakti

mkinitcpio -p linux

ve

mkinitcpio -p linux-lts

komutları ile bu işlemi gerçekleştiriyoruz.

 

22)Önyükleyicimizi ayarlıyoruz.

(Unicode paketleri chipset’e göre değişir. Amd chipset’e sahipseniz amd-ucode, İntel chipset’e sahipseniz intel-ucode paketini kurunuz.)

pacman –S networkmanager ntfs-3g efibootmgr (amd-ucode veya intel-ucode)

Kurulum bittikten sonra ise şu komutlar ile önyükleyicimizi bağlayabiliriz.

Buradaki;
/dev/sda1 : Efi partisyonumuz
/dev/sda3 : Root partisyonumuz
\intel-ucode.img : Cipset unicode dosyamız. Eğerki amd cipsetli bir bilgisayarınız varsa ve amd-ucode paketini kurduysanız \intel-ucode.img yerine \amd-ucode.img yazmalısınız.

efibootmgr -d /dev/sda -p 1 -c -L "Archlinux" -l /vmlinuz-linux -u 'root=/dev/sda3 initrd=\initramfs-linux.img initrd=\intel-ucode.img rootfstype=ext4 loglevel=3 quiet' -v

efibootmgr -d /dev/sda -p 1 -c -L "Archlinux(LTS Kernel)" -l /vmlinuz-linux-lts -u 'root=/dev/sda3 initrd=\initramfs-linux-lts.img initrd=\intel-ucode.img rootfstype=ext4 loglevel=3 quiet' -v

 

23)Şu komut ile kendimize kullanıcı oluşturuyoruz. istediğiniz ismi yazabilirsiniz.

useradd -mG wheel kullanıcıadı

Ardından kullanıcımıza gerekli izinleri verelim

usermod -aG wheel,audio,video,optical,storage kullanıcıadı

Kullanıcılarımıza şifre belirleyelim.

passwd kullanıcıadı

Ardından 2 kez belirlediğimiz şifreyi yazıyoruz.

passwd root

yazıp aynı şekilde root kullanıcısına da şifre ekleyelim

Ardından şu komut ile kullanıcımızı sudo (yönetici) grubuna alalım.

echo "kullanıcıadı ALL = (ALL) ALL" >> /etc/sudoers.d/10-kullanıcıadı

 

24)Ardından dilediğiniz masaüstü ortamını şu komutlar ile kurun.

XFCE;
pacman -S xfce4 xfce4-goodies lightdm lightdm-gtk-greeter lightdm-gtk-greeter-settings network-manager-applet
systemctl enable lightdm

KDE;
pacman -S plasma plasma-wayland-session kde-applications sddm
systemctl enable sddm

GNOME:
pacman -S gnome gnome-extra gdm
systemctl enable gdm

 

25)Ağ yöneticisi servisimizi açıyoruz. Ve kurulumdan çıkıyoruz.

systemctl enable NetworkManager

yazıyoruz. Ardından;

CTRL+D tuşlarına basıp

reboot

yazıyoruz. Ve kurulumu bitirmiş oluyoruz.

Bundan sonra flaş belleğinizi çıkartıp sisteminizi boot edebilirsiniz. Eğer takıldığınız bir nokta olur, karşılaştığınız bir hata olur ise veyahut belgenin herhangi bir bölümünde yanlışlık gördüyseniz lütfen yorumlar kısmında belirtmekten çekinmeyin. Hatasız kul olmaz sonuçta 🙂
Kendinize çok iyi bakın. Hoşçakalın 🙂